Page 26 - Mat_baga -1217

ХИЧЭЭЛ, СУРГАЛТЫН ҮР ДҮНГ ҮНЭЛЭХ ШАЛГУУРЫГ ХЭРЭГЛЭХ ЗӨВЛӨМЖ

3.2. Үнэлгээний даалгаварт шинжилгээ хийх зарим аргачлал

Энэ хэсэгт үнэлгээний даалгаварт хийх зарим шинжилгээнийтухай товч авч үзье.
Даалгаврын хүндрэлийн зэргийг хэрхэн тооцох вэ?
Даалгаврыг олон сурагч амжилттай гүйцэтгэж байвал даалгаврыг хөнгөн, харин цөөн сурагч амжилттай
гүйцэтгэж байвал хүнд байна гэж ярьдаг. Хэмжилзүйн үүднээс авч үзэхдээ даалгаврыг зөв гүйцэтгэсэн
сурагчийн тоог нийт шалгуулагчийн тоонд харьцуулсан харьцааг даалгаврын хүндрэлийн зэрэг гэнэ.
Жишээлбэл: Даалгаврыг 50 хүүхдээс 35 нь зөв гүйцэтгэсэн бол уул даалгаврын хүндрэлийн зэрэг
35
7
p = , Үүнийг аравтын бутархайгаар илэрхийлбэл p = 0.7 Энэ нь 10 сурагчийн 7 нь уул
50 10
даалгаврыг зөв гүйцэтгэх магадлалтай байна гэсэн статистик үзүүлэлт юм.
Даалгаврын хүндрэлийн зэргийн тодорхойлолтоос үзэхэд “Тухайн даалгаврыг бүх сурагч зөв
гүйцэтгэсэн байвал хүндрэлийн зэрэг 1, харин нэг ч сурагч зөв гүйцэтгэж чадаагүй бол хүндрэлийн
зэрэг 0 байна”. Иймд даалгаврын хүндрэлийн зэргийн утга нь 0 ≤ p ≤ 1 байна. Хүндрэлийн зэргийн
утга 1 бүхэлд дөхөх тусам уул даалгавар хөнгөн, харин 0 гэсэн утгад ойртох тусам уг даалгавар
хүнд байгааг илтгэнэ.
Зураг 3. Даалгаврын хүндрэлийн зэргийн хэмжүүр

Эх сурвалж Боловсролын хэмжил зүй, Лувсандорж.Ц., (2021)
0 0.5 1
Үнэлгээний даалгавар хэт хөнгөн, эсвэл хэт хүнд байх нь сайн биш. Харин хөнгөн ч биш, бас хүнд ч биш
байх нь сайн даалгаврын шинж юм. Сайн даалгаврын хүндрэлийн зэрэг 0.5 орчим байдаг. Даалгавар
зохиохдоо хүндрэлийн зэргийн энэ утгыг сайн даалгаврын тоон шинжүүр болгон хэрэглэдэг.
Даалгаврын ялгах чадварыг хэрхэн шинжлэх вэ?
Сорил даалгаврын гүйцэтгэлээр шалгуулагчид хоорондоо огт ялгарахгүй байвал тухайн даалгаврыг
ялгах чадваргүй байна гэж үздэг. Даалгаврын гүйцэтгэлээрээ сурагчид өөр хоорондоо ялгарч байвал
уг даалгавар ялгах чадвартай байх юм. Даалгаврын ялгах чадварыг хэрхэн хэмжин тогтоох тухай
нэгэн жишээ авч үзье.
Анги, бүлгийн сурагчдыг тухайн нэг даалгаврын гүйцэтгэлийн оноогоор эрэмбэлэн ихээс нь бага
руу жагсаан бичиж, эрэмбэлэгдсэн шалгуулагчдаас гүйцэтгэлээрээ эхний 25 хувьд багтах дэд бүлэг,
гүйцэтгэлээрээ сүүлийн 25 хувьд багтах дэд бүлгийг байгуулъя. Энэ хоёр дэд бүлгээ дээд, доод анги
гэж нэрлээд, дээд ангийн хүндрэлийн зэргийг p дээд , доод ангийн хүндрэлийн зэргийг p доод гэж тус бүр
тэмдэглэе.
Дээд ангийн хүндрэлийн зэргээс доод ангийн хүндрэлийн зэргийг хассан үзүүлэлтийг уул даалгаврын
ялгах чадвар гээд латин (d) үсгээр тэмдэглэе. d даалгавар = p дээд – p доод
Даалгаврын ялгах чадварын тодорхойлолтоос дараах шинжилгээг хийж болно.
1. p дээд = p доод үед d даалгавар = 0
Даалгаврын хүндрэлийн зэрэг дээд, доод ангийн хувьд тэнцүү байхад уул даалгаврын ялгах чадвар “0”
байх бөгөөд уг даалгавар сурагчдыг ялгах чадваргүй байна.
2. p > p үед d > 0
дээд доод даалгавар
Даалгаврын хувьд дээд ангийн хүндрэлийн зэрэг доод ангийнхаас их байхад уул даалгавар ялгах
бодит чадвартай бөгөөд даалгаврын гүйцэтгэлээрээ бодитойгоор ялгаатай байгаа тул даалгавар
ялгах чадвартай тул сайн даалгаврын шинж байна.
3. p дээд < p доод үед d даалгавар < 0
Даалгаврын хувьд доод ангийн хүндрэлийн зэрэг дээд ангийнхаас их байхад уул даалгаврын
ялгах чадвар сөрөг байна. Энэ нь уул даалгаврын гүйцэтгэлд бодит бус, зохистой бус хүчин зүйлс
нөлөөлсөн байгааг илтгэнэ.
Боловсролын хэмжил зүйн үүднээс даалгаврын чанарыг хүндрэл, ялгах чадвар гэсэн тоон индексээр
шинждэг бол даалгаврын хүндрэлийг сорилын ерөнхий гүйцэтгэлтэй жишиж үзэх замаар тэдгээрийн
нийцлийг тогтоодог.

22