Page 16 - hugjim -1217

ХИЧЭЭЛ, СУРГАЛТЫН ҮР ДҮНГ ҮНЭЛЭХ ШАЛГУУРЫГ ХЭРЭГЛЭХ ЗӨВЛӨМЖ

Даалгавар гэж юу вэ?
Я.Цэвэл (1966) толь бичигт “даалгавар”-ыг гүйцэтгүүлэхээр өгсөн үүрэг гэж тайлбарласан байдаг.
Монгол хэлний товч тайлбар тольд “Сурагч гэрийн даалгавар хийх, дасгал ажиллах, гэртээ хийх дасгал
ажил”-ыг даалгавар хэмээн тайлбарласан байна.
Суралцагчдын ангид болон гэрт гүйцэтгэх даалгавар нь тэдний бие дааж ажиллаж сурах цаашилбал
өмнөө тавьсан зорилгодоо хүрэх, суралцах үйлдээ ухамсартай мэдрэмжтэй өөрийн гэсэн бодолтой
хандах чадвар төлөвшихөд нөлөөлөх гол хүчин зүйл юм.
Даалгаврын гол үүрэг зориулалт нь хүүхдээр танин мэдэхүйн тодорхой үйлүүд хийлгэх түүнийг гүйцэтгэх
явцад тэдэнд тохиолдсон бэрхшээл дээр ажиллахад чиглэдэг. Тухайлбал,
1. Сурагч бүтээсэн мэдлэгээ ашиглах, хэрэглэх түвшинд ажиллах
2. Мэдлэг, төсөөллөө гүнзгийрүүлэх
3. Сурах хөдөлмөрөө зохион байгуулах эмх цэгц, дэг журамд суралцах
4. Зорилготой, итгэл үнэмшилтэй, аливаад тэвчээртэй, хүсэл тэмүүлэлтэй болж төлөвших
5. Сурч боловсроход биеэ дайчилж, сурах арга барилтай болох зэрэг нөлөөлнө.
Даалгавар хэдий чинээ тодорхой байна төдий чинээ хялбар, бүтээлч, хөгжүүлэхүйц шинжтэй болдог.
Тухайлбал уншсаны дараа өгөх асуулт-даалгавар дараах байдалтай байж болно.
1. Юуны тухай уншив?
2. Гол санаа нь юу вэ?
3. Өмнө нь энэ талаар ямар нэг ойлолттой байв уу?
4. Чиний ойлголтоос хэр зэрэг зөрөөтэй байна вэ?
5. Одоо юу гэж ойлгов?
6. Ойлголт төсөөллөө өөрийн үгээр илэрхийлнэ үү? гэх зэргээр багш асуултаа дэвшүүлэх нь
сурагчдын ярих, бодож сэтгэх асуултад оновчтой хариулж сурахад тусална.
Хөгжмийн хичээлийг даалгаварт суурилсан арга зүйгээр зохион байгуулж суралцахуйн зорилтыг үнэлж
болно. Үүний тулд даалгаврын төрөл ямар байх вэ? гэдэгт анхаарлаа хандуулна. Тухайлбал,

Үнэлгээний
даалгавар

Сонгох Задгай

Олон
сонголттой Харгалзуулах Үнэн/худал Гүйцээх, нөхөх, Дэлгэрэнгүй
хариулттай
харгалзуулах
Даалгавар нь танин мэдэхүйн ямар түвшнийх байх вэ?
1. Сэргээн санах түвшин 2. Ойлгох түвшин 3. Задлан шинжлэх түвшин
4. Хэрэглэх түвшин 5. Үнэлэх түвшин 6. Бүтээх түвшин
Даалгаврын хэлбэр ямар байх вэ?

Сонсох, дуулах, хөгжимдөх (гүйцэтгэлийн ур чадвар), анализ хийх, тодорхойлох, нэрлэх, тайлбарлах,
нэгтгэн дүгнэх, үнэлэлт өгөх, баталж нотлох, нөхөх гэх мэт
Даалгаврыг дараах алхмын хүрээнд боловсруулна. Үүнд:
– Хураангуй блюпринт хийх
– Дэлгэрэнгүй блюпринт хийх
– Даалгавар бүрийн дэлгэрэнгүй мэдээллийн матриц гаргах
– Даалгавар боловсруулах

12