Page 11 - Газарзүй

ХИЧЭЭЛ, СУРГАЛТЫН ҮР ДҮНГ ҮНЭЛЭХ ШАЛГУУРЫГ ХЭРЭГЛЭХ ЗӨВЛӨМЖ

Нэгжийн үнэлгээний суралцахуйн үр дүн нь үнэлгээний шалгуураар илүү тодорхой
ангилагдах бөгөөд үүнийг 11 дүгээр ангийн “Дэлхийн хүн ам” нэгжийн хүрээнд гурван
суралцахуйн үр дүнгээр дэлгэрүүлье. Үүнд:

11.2.1. Мэдээлэлд (хүн ам зүйн шилжилтийн загвар, хүн амын нас, хүйсийн суварга, нөхөн
үйлдвэрлэийн хэв шинж) тулгуурлан улс орнуудын нийгэм эдийн засгийн хөгжлийн үе шатыг
үнэлж чаддаг болсон байна.
11.2.2. Сурагч нь улс орнуудын хүн амын хэл, шашин, арьстан, угсаатны бүтцийг мэдээлэлд
тулгуурлан ялган тодорхойлж, тархалтыг газар зүйн зураг ашиглан дүрслэн тайлбарлаж
чаддаг болсон байна.

11.2.3. Сурагч нь хүн амын шилжих хөдөлгөөн түүнд нөлөөлөх хүчин зүйлс, хот ба хөдөөгийн
суурингийн хөгжлийн ялгааг хөгжингүй ба хөгжиж буй орны жишээн дээр тулгуурлан
харьцуулан дүгнэж чаддаг болсон байна.

Эдгээрийн зөвхөн 11.2.1- т хамаарах суралцахуйн үр дүнгийн үнэлгээний шалгуур нь:
Улс орнуудын хүн амын тоо, өсөлт, нас хүйсийн бүтэц (хүн амын нас, хүйсийн суварга), дундаж
наслалт, нөхөн үйлдвэрлэлийн хэв шинжийг (зурган) мэдээлэлд тулгуурлан харьцуулан
дүрсэлдэг
Хүн ам зүйн бодлого, хүн ам зүйн шилжилтийн загварыг харьцуулан, нөлөөлөх хүчин зүйлс,
хэтийн төлөвийг эх сурвалжид тулгуурлан үнэлдэг
гэж нарийвчлагдсан. Энэхүү үнэлгээний шалгуурыг гүйцэтгэлийн дөрвөн түвшинд ялгаж, сурагч тус
бүр аль түвшинд даалгаврыг гүйцэтгэж байгааг тодорхойлох боломжтой шалгуурыг тодорхойлсон
(Хүснэгт 3).

Гүйцэтгэлийн түвшинд “ба”, “эсвэл”, аль нэг талаас нь авч үзэж болох гэсэн
“мэргэжлийн нэр томьёо ашигласан эсэх” санааг илэрхийлнэ. Энэ нь сурагч хүн амын
зэргээр түвшин хоорондын ялгаа, эзэмшсэн шилжих хөдөлгөөнд нөлөөлөх хүчин зүйлсийг
мэдлэг, ойлголтын хүрээг танихад эдгээр эдийн засаг, нийгэм, улс төр, соёл гэх зэрэг
үгсийг хэрэглэсэн. “Ба” холбох үгээр тухай олон талаас нь ялган ангилж, энэ нь орон
асуудалд (жишээ: хүн амын дотоод шилжих зайн ялгаатай гэдгийг таниж, түүнийгээ
хөдөлгөөнд нөлөөлөх эрүүл мэндийн салбарын оновчтой жишээгээр, мэргэжлийн үг хэллэг
хөгжил, дэд бүцийн хөгжил г.м.) нөлөөлөх ашиглан илэрхийлж буй нь гүйцэтгэлийн
хэд хэдэн хүчин зүйлсийг ялгасан эсэхийг түвшний ялгааг илэрхийлнэ. Ингэж ялгаснаар
илрүүлэхэд, “эсвэл” гэдгээр тухайн асуудлыг зөвхөн “цээжилсэн мэдлэгээр бус эзэмшсэн
(жишээ: хүн амын гадаад шилжих хөдөлгөөнд ойлголттой мэдлэг, задлан шинжлэх чадвар”
нөлөөлөх хүчин зүйлсээс хамгийн гол зэргийг хэмжээсжүүлэх, бодит, үнэн байдлыг
нөлөөлөх нь ДНБ-ий ялгаатай байдал г.м.) илэрхийлнэ.

7