Page 34 - Физик
P. 34

СУРАЛЦАХУЙН ҮР ДҮНГИЙН ШАЛГУУРЫГ ХЭРЭГЛЭХ ЗӨВЛӨМЖ


                                                    (Судлагдахууны ерөнхий) томьёолол
                Хүрдний
               параметр ба
              хэмжигдэхүүн   ... Хэчнээн дахин     Урвуу          Тогтмол          Шууд        Харьцаагаар
                             ... төчнөөн дахин  пропорционал                   пропорционал


                             Нэг дискийн      Дамжуургын      Дамжуургын      Нэг дискийн     Нэг дискийн
    ∆     1       2  1         ∆          = ∆                   ∆     ~          дискүүдийн  1       2 дискүүдийн      өнцөг хурд      радиус тогтмол
                                                       ∆    





                    1 1
                           2 2
                                       1
                             радиус тогтмол 2

                                     ∆     ~    




 ∆       ∆      =           ∆    ~                    бол  өнцөг хурд  1  эргэсэн өнцөг   =        1 ∆          = ∆                 тогтмол учир    учир  шугаман                 
                                                              шугаман хурд
                                                                                     1 ~    
                                                       ∆    
                                                                                   ∆     ~    
                                                                  1 1= ∆         
             
                                                    1
                                ∆         
                                                                                                 ∆    
                                                                                                    ∆         
                              ∆    
                                ∆    
                                                                                                    ∆    
                                                               ∆          = ∆         
                                       2               
                                                                                  ∆     ~    
                                                       1 1 1
                                                                                  ∆     ~    
                                                                 1 1      = ∆         
                                                               ∆         
                                                                                   ∆     ~    
                                                                               ∆    
                                                         2
                                                               ∆          = ∆         
                                    1
                                 ∆     1 1 2
                                1
                                        2
                                                                                                       1
                                                                                                     ∆     1 1 2
                                                                                                    1
                                                                          2 2
                                           
                                                                                                           2 2
                                                                                                        = =
                                                                      2 2
                                                               1 1

                                       2 2
                                                                                                     ∆    
                                 ∆    
                                                       1
                                                  ∆    ~
                                                                                  1
                                                   ∆    ~
                                                                                                               
                                     =   2
                                                                                    1 1 2
                                    = =
                                                                         2
                                                                                        2 2
                                                                         2 2 2
                                                                 1 1
    2  1          ∆      ∆       хэчнээн дахин их   радиусаас урвуу  ∆     ижил байна.  2 2  радиус ихтэй  2 1 2  хурд ба өнцөг  =   2   2
                                                                                                     =
                                  =
                                                ∆    ~
                                                                                                       1
                                                                                     2 ~    
                   ∆    
                                   1
                                                  ∆    ~
                                                                
                                                                                   ∆     ~    
                                                                                     1
                    ∆    

                                                                                                                    
                                                                  1 1
                                                

                                                                               ∆    
                                     =
                                                                                  ∆     ~    
                                                                                                         =
                                                   ∆    ~
                                                                                  ∆     ~    
                                                                                   ∆     ~    
                                                                                                    ∆         
                                                           
                                                                                                    ∆    
                              ∆    
                                                                                                 ∆    
                                                                                                           1     
                                       1     
                                ∆    
                                                        
                    ∆    

                                ∆         
                                                                                     2 2 1

                                                                                  2
                                                                                        1 1
                                        1
                                                                                                           1
                                    2
                                       1
                                                                                                     ∆     2 2 1
                                 ∆     2 2 1
                                                                                                       2
                                                                                                    2
                                2
                                                                                                     ∆    
                                                           
                                           
                                 ∆    


                                                                                        1
                                                                                     2

              Шугаман хурд    байвал эргэлтийн  пропорционал.                 цэгийн шугаман      хурдны харьцаа       1 1
                                    2
                                                                                                       2
                                        1


                                                                                              тогтмол.
                                                                              хурд их байна.
                             шугаман хурд



         =                        ∆    ~                    =                        төчнөөн дахин их.                 =                     
                                        =                     
         1




                                                                                  ∆     ~    
                                                                 ∆          = ∆         

                                          
                                ∆    
                                                      1
            ~                                   =                           ~          ∆    ~      1 1 1        =                        2 2         =                       2           ∆     1  =       2
                                      =                     
                                   1
                                       2
                                                                 1 1
                                                                      =                     
                                     =                     
                                                                                    1
                                                                                      =                     
                                                                      =                     
                                                                                      =                     
                                                                                                                  
                                                                                  ∆     ~    
                                                    1
                                    =
                                                                                                     =                     
                                                                      =                     
                                                                                                      =                     
                        ∆                      =                               ∆    ~  1                   =                                    =                               =                            1
                                                                                                     =                     
                                                                                                        
                                                                                      =                     
                                      =                     
                                                  ∆    ~
                                          
                                                   ∆    ~           
                                ∆    
                                                                                                    ∆    
                                                                                                         =                     
                                                  ∆    ~

                                      ~    
                         


                                                                                       1
                                      ~    
                                                                                       ~    
                                                                                    2

                                                                                     ~    
                                                                                       ~    
                                                                                        ~    

                                   2
                                       1
                                                                                                      2
                                                   ∆    ~
                                                                                                     
                                                                                  ∆     ~    
                                                                 ∆          = ∆         
                         
                                                        
                                       ~               
                                ∆    
                                                                                                                        

                                ∆    
                                               ∆         ~      = =                         ∆    ~         1 1 1              ∆     1 1  1 1 1∆            2 2 2 2 2 2    ∆     ~          ∆               ∆      1 2 = =     

                                                                                                    ∆    
                                                                                  ∆     ~    
                                                              ∆          = ∆         
                                                    1
                                                                 1 1 1      = ∆         
                                                                                  ∆     ~    
                                                                                                         ∆     1 1    
                                ∆     1 1    
                                                               ∆          =
                                                                                                           2 2 2
                                       ~           2 2
                                                           
                                                                                                   1
                                  1
                                       2
                                                                                  ∆     ~    
                                   1 2
                                                  ∆    ~     1
                                                                                        ~      2 2 2
                                 ∆     =
                                                                                                    ∆     =
                                                               ∆          = ∆         
                                                  ∆    ~
                                                                                 1
                                                                      2 2
                                                                                    1 1 1 2
                                                  ∆    ~
                                                                                  ∆     ~    
                                 =
                                                                                                     =
                   ∆    
                                                            2

                   ∆    
             1       2  1  ∆      ∆       ∆      1       ~           ∆    ~                    1              1 1  2 2  ∆     ~        1 1 1    ∆     ∆      1           
                                                                                                           2
                                        2
                                      1          
                                                                                     1
                                                                                  ∆     ~    
                                                                                  ∆     ~         2
                                                                                                    ∆     2 =    
                                                                                                    ∆    
                                ∆     2 =    
                                ∆    
                                                        
                                   2 2    
                             =             ∆    
                                                              Дамжуургын




                                                                                    2 2 2 1
                                       1 1 1

                    1 1
                                         2
                                    1
                                                                                                    2
 =         ~             ∆       2 2  Радиус нь хэчнээн  Дамжуургын  =                     2 ∆     ~           Дискийн  ∆     2 2     1       1 1 1
                                2

                                          ~    
                                           
                                                           
                                 ∆    


                                                                                     2
                                       1
                                                                                                           1
                                   2
                                                                                                       2
      2       1                                дахин их байвал                1       2                      =                       1-р дискийн  1     эргэлтийн өнцөг
                                                                              эргэлтийн  ~    
                                                                                             ~    
                                                                                                                        
                                   
                                                                                                      
                                                                                                                        
                                      2               
                                                     

                                                            1
                                         1
                                                                                    1      ~    
                                                                  1 1=          
                                                                          =
                                                                         
                                                                 1 1      =     
                                1
                                   1 2
                                                                                                       = =
                                       2
                                                                                                          2 2
                                      2 2
                                  1 1
                                                                                                      1 1
                                                                                    1 ~    
                                    = =
                                                                                                              
                                          
                                    =   2
                                                                                                         
                                                                           =          
                                      
                         
                                 эргэлтийн                 дискүүдийн  1 1 1 1 1       дискүүдийн                             =      ~                        1      = = 1 2 =   2   2
                                       =                     
                                                                  1 1 =                     
                                                       ~
                                                                                       2
                                                                                 1
                                                                                    1 2
                                                       ~
                                                                 1 1 2 2
                                                                        2 2
                                                               1 1
                                                                                       2 2
                                                                                                      1
                                                                       2 2 2
                                 =
                                   1
                                                                       2
                                                              өнцөг хурдатгал  өнцөг хурдатгал  хурдатгалын           
                                                     ~
                                                                     
                                                                                    1                 
                                                       ~
                                                                                    2 ~    
                                                                                                               =                     
                                                                                        ~    
                                              өнцөг хурдатгал

                                                                        2 2
                                                                                       2
                                                               
                                            =

                                                                                                      
                                                                                        ~    
                                  2          
                                   
                                                        ~
                                                                                    
                                                                                        ~    
                                                                                    2      ~    
                                                  ∆    ~
                                      1     
                                                       
                                           ~    


                                                                                    2     ~    

                                                          
                                 өнцөг хурдатгал          радиусаас урвуу     радиусын              2-р дискийн        харьцаа        2 2                 1       1 1
                                                                                                      2 1
                                                                                                   2
                                   2 1
                                2
                                       1
                                                                                       1
                                          
                                  2
                                                                                                          1
                                                                                       1 1

                                                                                 2
                                      1
                                                                                    2 1
                                                                                                       
                                                               
                                       1
                                                                                                      2
                                   2
                                                                                       1





                                                                                     =                     

                                     =                     
                                                                     =                     
                                     =                     
                                                                      =                     
                                                                                     =                     
                                                                                                                 
                                                                      =                     
                                                                                      =                     
                                                                                                      
                                  =                     
                             төчнөөн дахин    пропорционал.        =                             =                        радиусын   =                     
                                     =                     
                                                              үржвэр тогтмол.  радиустай шууд
                                                       1 1 1
                                                    1
                                                                                                        =                     
               Өнцөг хурдатгал  бага.          ~          ∆    ~                                =                          пропорционал.  харьцааны
                                                                                                     =                     
                                                  ∆    ~     1
                                                                                                  =                     

                                                  ∆    ~
                                     =                     
                                                                                      =                     
                                                  ∆    ~
                                      ~    
                                      ~    

                                                                                       ~    
                              

                        
                                                                                                             =                     
                                   ~    
                                                                                       ~    
                                                                                    ~    
                                                                                       ~    
                      
                                                                                                       
                                                                                                     
                                                        
                        
                                                                                        ~    
                                                                                                              
                                                                                                             
                                          ~                   ∆    ~                   =                   ~        урвуутай тэнцүү.
                                          
                                                      1    
                                      2
                                                                                                      1
                                                                                                          2
                                  1
                                                                 1 1
                                                                                    1
                                                                                       2
                                                                       2 2
                                         2  =       1                  ~                               ~                       2  =       1
                                                          
                                                                                    2
                                                                                       1

                                                                                        ~    
                                                                          =          
                                                                                                      1 1 1    
                                                  1                      =                   2 2 2         1  1 1 1                      =                   ~        2 2 2          1                      =                   2 2 2
                                                                       2 2
                                  1 1 1    
                                                                 1 1 1      =          
                                                                                       ~    
                                                                                    1 1      ~    
                                                                                                       = =     
                                    = =     
                                                                 1 1         
                                                                                                       2
                                                                 1      =
                                   2
                                                                                        ~    
                                                       ~     1
                                                                       2 2 2 2
                                                                                   1 2
                                                                    2 2
                                                                                 1
                                                              1 1
                                                       ~
                                                                                    2 2      ~    
                                       2
                                  1
                                                                                                      1
                                                                                                          2
                                   2  =                2     1                   ~      ~                                     =                   ~        1 1 1       2  =                2     1           
                                                                  1 1
                                                                                    1
                                                                        2 2
                                                                                        ~         2
                                                                                                      2 2 =    
                                  2 2 =    
                                                                                       ~    
                                                       ~    
                                                       
                                                                                                          1 1 1
                                      1 1 1
                                                                                 2
                                                                                   2 1
                                           2       1                                      ~                         2       1
                                                                                       1
                                                                                    2

                           Араат дамжуургыг хүчний талаас эргүүлэх үйлчлэлийн талаас нь судалж болно.
                           Асуултын хувилбар №5. Зураг үзүүлсэн араат дамжуургыг хүчний талаас нь хэлэлцэнэ үү.
                           Судалгааны үр дүн: Ньютоны 3-р хууль, хялбар механизм дахь хүчний хувирал, хүчний
                           момент, энерги дамжих гэсэн ойлголтыг илрүүлэх, хэрэглэхэд хүрнэ.

             30
   29   30   31   32   33   34   35   36   37   38   39