Page 128 - Физик

= [ ⃗, ] = [ ⃗, [ ⃗, ⃗⃗ ]]
⃗
⃗
⃗
⃗
⃗
⃗
⃗
⃗

⃗
= [ ⃗, ] = [ ⃗, [ ⃗, ⃗⃗ ]]
⃗
⃗
⃗
⃗
⃗
⃗
⃗

= [ ⃗, ⃗⃗ ];
СУРАЛЦАХУЙН ҮР ДҮНГИЙН ШАЛГУУР = ⃗( ⃗, ⃗⃗ )
⃗
⃗
⃗
⃗
⃗
= [ ⃗, ⃗⃗ ];

⃗
= ⃗( ⃗, ⃗⃗ )
⃗
⃗
⃗
⃗

2
− ⃗⃗
= [ ⃗, ] = [ ⃗, [ ⃗, ⃗⃗ ]] ⃗ ⃗ − ⃗⃗
2
⃗
⃗
= [ ⃗, ] = [ ⃗, [ ⃗, ⃗⃗ ]]
⃗
⃗
⃗
⃗

⃗
⃗
⃗
⃗
⃗
⃗
⃗
⃗
Цул

= [ ⃗, ⃗⃗ ];
⃗
⃗
= [ ⃗, ⃗⃗ ];
= ⃗( ⃗, ⃗⃗ )
⃗

Гравитацын бөмбөрцгийн = ⃗( ⃗, ⃗⃗ ) ⃗ ⃗ Цул бөмбөрцгийн
2
1
⃗
⃗
⃗
⃗

⃗
=

2
1

2 − ⃗⃗
2
харилцан гадна үүсгэх Цул бөмбөрцгийн дотор ба гадна үүсгэх
2

=
− ⃗⃗

2

• Гравитацын үйлчлэлийн хүч гравитацын гадна үүсгэх гравитацын орны
=

1 =
орны хүчлэг, 2 орны хүчлэг гравитацын хүчлэг, потенциал,

2

1 =
потенциалыг = 2 орны хүчлэг, томьёоны гаргалгаа

12.2.1с томьёогоор 2 = , потенциалын хийдэг, шинжилгээ
,

2
=

2
илэрхийлж хүчлэг = потенциал томьёоны хийдэг. Гравитацын

=

шинжилдэг. -ийн томьёог = − гаргалгаа хийдэг, потенциал энергийг

= −
= ,
хэрэглэж 2 -ын томьёог шинжилгээ хийдэг. системийн шинжтэй

= ,

2
тооцоо хийдэг. ашиглаж тооцоо гэдгийг үндэслэдэг.

= − хийдэг.

= −

Эргэлтийн моментум
хадгалагдах хууль,
Кеплерийн 1, энерги хадгалагдах
• Гравитацын Нар төвт 2, 3 -р хуулийг хууль, бүх ертөнцийн
орон дахь системийг Кеплерийн ашиглан гаргийн таталцлын хуулийг
хуулийн
гравитацын
хөдөлгөөний хөдөлгөөний ашиглан Кеплерийн
зүй тогтлыг харилцан томьёоллыг зүй тогтлыг хуулиудын гаргалгаа
илэрхийлдэг,
үйлчлэлтэй
Кеплерийн илэрхийлдэг. хийж, гаргийн
хуулиар холбоотой энгийн тооцоо Сансрын 1, хөдөлгөөний зүй
хийдэг.
талаар
илэрхийлдэг. 2, 3 -р хурдыг тогтлыг илэрхийлдэг.
өгүүлдэг. тооцоолдог. Сансрын 1, 2, 3 -р
хурдыг үндэслэдэг,
тооцоолдог.
Өгөгдсөн Материал цэг,
Биеийн массын тэнхлэгтэй Эргэлтийн тэгш салангид материал
• Эргэлтийн түгэлтээс харьцангуй хэмтэй цул цэгийн систем,
биеийн инерцийн
тэгш хэмтэй биеийн материал эргэлтийн тэгш
биеийн инерцит чанар цэгийн моментын хэмтэй цул биеийн
томьёог хэрэглэж
инерцийн өөрчлөгддөг инерцийн инерцийн моментын
моментыг болохыг моментыг тооцоо хийдэг. томьёоны гаргалгаа
Штейнерийн
тооцоолдог. жишээгээр тооцоолдог, хийдэг, тооцоолдог.
12.3.1с өгүүлдэг. нэгжийг теоремыг Штейнерийн
хэрэглэдэг.
илэрхийлдэг. теоремыг хэрэглэдэг.
Эргэлтийн
радиуст Хүчний мөрийг
Хөшүүргийн перпендикуляр d=r sinα тооцоолж Эргэлтийн тэнхлэг
дүрмийн хүчний моментын бүхий биед үйлчлэх
• Биед үйлчлэх хүрээнд хүчний мөртэй хүчний утгыг τ=Fd хүчний момент
хүчний моментын утгыг
⃗ = [ ⃗, ⃗ ] ба
⃗ = [ ⃗, ⃗ ]
моментыг моментыг τ=Fd томьёогоор томьёогоор хүчний моментын
тооцоолдог.
хүч ба зайн
тооцоолдог. тооцоолдог.
үржвэрээр Чиглэлийг Чиглэлийг ∑ ⃗ нийлбэрийг
∑ ⃗

тооцоолдог. шургийн дүрмээр тооцоолдог.
шургийн
дүрмээр олдог. олдог.
Хүчний Эргэх хөдөлгөөний
үйлчлэлийн Эргэх хөдөлгөөний
• Эргэх Эргэх динамикийн Jε=τ
хөдөлгөөний мөрний хэмжээ хөдөлгөөний хуулийг эргэх динамикийн ⃗ = ⃗
их байхад,
хуулийг эргэх тэнхлэг
өнцөг динамикийн Jε=τ тэнхлэг бүхий
хурдатгалыг хүч их байхад хуулийг давших хатуу биеийн бүхий хатуу биеийн
эргэх хөдөлгөөний
эргүүлэх
Ньютоны 2-р хөдөлгөөнтэй эргэх хөдөлгөөний
хууль ашиглан үйлчлэл их адилтган энгийн бодлого энгийн бодлого
бодоход/ асуудал
байдгийг
тооцоолдог. хэрэглэдэг. бодоход
жишээгээр хэрэглэдэг. шийдэхэд хэрэглэдэг.
илэрхийлдэг.
126