Page 133 - Физик
P. 133

СУРАЛЦАХУЙН ҮР ДҮНГИЙН ШАЛГУУР


                                    Шулуун
                     • Ороомгийн    соленоидын
                     янз бүрийн     үүсгэх       Шулуун           Шулуун соленоид,      Шулуун соленоид,
                     бүрийн         соронзон     соленоидын       тороидын үүсгэх       тороидын үүсгэх
                     системийн      орон нэгэн   үүсгэх соронзон   соронзон орны        соронзон орны
                     үүсгэх соронзон   төрөл     орны индукцийн   соронзон урсгал,      соронзон урсгал,
                     орны индукц,   болохыг      томьёог ашиглан   индукцийн томьёог    индукцийн томьёоны
                     соронзон       дүрсэлж      тооцоо хийдэг.   ашиглан тооцоо        гаргалгаа хийдэг,
                     урсгалыг       зургаар                       хийдэг.               тооцоолдог.
                     тооцоолдог.
                                    дүрсэлдэг.

            12.8.2с                 Соронзон     Шулуун
                                    индукцлэлийг    соленоидын    Шулуун соленоид,      Ψ=NФ=LI  томьёо
                     • Ороомгийн    Ф=LI         соронзон         тороидын  соронзон    ашиглан   соленоид
                     янз бүрийн     томьёоны     индукцлэлийн     индукцлэлийн  томьёог  ба тороидын
                     бүрийн         коэффицент  томьёог ашиглан  ашиглан тооцоо         соронзон
                     системийн      байдлаар     тооцоо хийдэг.   хийдэг. Индукцлэлийг   индукцлэлийн
                     соронзон       томьёолж,    Индукцлэл нь     нэмэгдүүлэхийн тулд   томьёог  гаргаж
                     индукцлэлийг    физик утга   масстай ижил    ферро-соронзон        тооцоо хийдэг,
                     тооцоолдог.    ба нэгжийн   инерцит чанарыг  материал ашигладаг    механик аналог
                                    талаар       илэрхийлдэг      талаар өгүүлдэг.      ашигладаг.
                                    өгүүлдэг.    талаар өгүүлдэг.


                                    Транс-       Трансформатор                          Трансформаторын
                                    форматор     нь нэг хүрээнээс  Трансформаторын      1-р ороомгоор гүйх
                     • Транс-       нь хүчдэл,   нөгөөд (хүчдэл   1-р ороомгийн нэг     гүйдэл өөрчлөгдөхөд
                     форматорын     гүйдлийн     гүйдлийн хүчний  ороодост оногдох      хувьсах соронзон                    1
                                                 хэмжээг өөрчлөн)  ЦХХ нь 2-р ороомгийн
                                                                           
                                                                                                     1
                                                                                                                              ≈ 0
                     ажиллах        хүчний                            =     (    )           орон үүснэ. Энэ  ∫     (    )         =            −1          ∫     (    )         =   1  ≈ 0
                                                                                                                                 
                                                                                                
                                                                                                 ̅
                                                                                            =     (    )        
                                                                                                  =
                                                                                             active
                                                                       
                                                                                                        
                     зарчмыг        хэмжээг      цахилгаан        нэг ороодост үүсэх    соронзон урсгал  2-р           ̅ active  =                  −          
                                                                                                       0
                                                                                             
                                                 энергийг
                     харилцан       хувиргагч              =     (    )           ЦХХ -тэй тэнцүү гэсэн        ороомогт индукцийн  1  ≈ 0      0
                                                                                   1
                                                                                                             −     
                                                                              ∆Ф
                                                                                             1

                                                                                ̅
                                            
                                                                      1
                                                                                 =
                                                                                                 ∆Ф
                                                                                               ≈ 0
                     индукцийн      төхөөрөмж    дамжуулдаг        ̅ active концепцын үүднээс    ∫     (    )         =        эфф  cos       эфф       эфф cos     
                                                                        = −
                                                                            active
                                                                                             эфф

                                                                                                −
                                       =     (    )              
                                                                                        ЦХХ үүсгэнэ гэсэн          
                                                                   =  ∫     (    )         =      
                                                                    и
                                                                  трансформаторын
                                                 хэрэгсэл гэсэн
                                                                                             = −
                                                                         ∆    
                                                                                      0
                                         
                                                                                         и
                                                                                                    
                     үзэгдэлд       гэсэн утгаар                            0           концепцын үүднээс
                                                                                               ∆    
                                                 концепцын
                                                                                                 ̅
                                                                                                           
                                                                                                 =
                                                                                                          
                     үндэслэн       илэрхийлдэг.       = − ∆Ф     ажиллагааг            эфф cos        трансформаторын        ̅ total  =      эфф       эфф
                                                                                             total
                                                                                ∆Ф
                                                                                                        эфф
                                                                                                    эфф

                                                                     cos     
                                          ∆Ф
                                                                           эфф
                                                                  тайлбарладаг,
                                                                                                ∆Ф
                                                  и
                     тайлбарладаг.  Схемийн      үүднээс  ∆           эфф            = −      ∆      ажиллагааг            cos     
                                         = −
                                                                  эфф и
                                                                                             = −    
                                     и
                                                                                                 ̅
                                           ∆    
                                                                                         и
                                                                                                           
                                                                                                  =

                                                                                             active ∆    
                                    тэмдэглэгээг   тайлбарладаг,   хэрэглээний жишээ            эфф тайлбарладаг,  эфф  эфф       ̅ active  =      эфф       эфф cos     
                                                                                ̅
                                                                                =     
                                                                            total
                                                                                  эфф
                                                         ∆Ф
                                                 хэрэглээний       ̅
                                                                             
                                                                  =     
                                    таньдаг.            = −         total  гаргадаг.         Ф              хэрэглээг үндэслэдэг.    sin     
                                                                     эфф
                                            ∆Ф
                                                                         эфф
                                                                                                    Ф
                                                                                                                
                                                  и
                                                                                                  ̅
            12.8.3с                      = −         жишээ гаргадаг.         = −           ̅  = −      cos         = −            эфф  sin     
                                                                                                    =     

                                                          ∆    
                                                                    и
                                                                                              reactive
                                                                                                       эфф
                                     и
                                                                             cos     
                                                                                        эфф и
                                            ∆                      ̅  =                      active  =                           = −                               ̅ reactive  =      эфф       эфф
                                                                                    эфф
                                                             Ф  active       эфф  эфф
                                                                          
                                                                           
                                                                                ̅
                                                                  Идеал
                                                                                             
                                    Транс-      Ф  = −              −                     ̅             2  =  2        reactive  =      эфф     2 эфф     ̅      2    active  +      ̅ 2           = √     ̅ 2  +      ̅ 2
                                                                                             sin        = √     ̅ 2
                                                 Идеал транс- = −    
                                                      =

                                                  и
                                                                               sin     
                                                                                        Идеал транс-
                                                                                             total
                                                                                                             reactive̅
                                         = −    
                                                                     =     
                                     и
                                                                  трансформаторын
                                    форматорын   форматорын    reactive      1       эфф  эфф       1  =       1   total   active  reactive
                                                    
                                                            
                                                                         1
                                                                                        форматорын
                     • Трансформа-                    2       2                     ̅       = √     ̅ 2  +      ̅ 2
                                                                                                  1

                                                                            total
                                                                    2
                                                                             2
                     торын томьёо-       2  =       2         1  =       1  томьёог   = √     ̅ 2 1  =  +      ̅ 2           2  reactive                    =  1
                                                                                    active
                                                                   ̅
                                                                                                 =     
                                                                                                      
                                                                     =
                                                                                              1
                                                                                                  2
                                                               total
                                                                               reactive
                                                                       active
                     гоор оролт          1       1     ашиглан           1       2       1 томьёог        1  =       2  =       1                
                     гаралтын       томьёог              2  =       1  =       2    1 ашиглан оролт   1     томьёоны гаргалгаа   1

                                                                                                  1
                                                 гаралтын
                                                                    √2
                                                                                =
                                                                                                 =

                                             
                                        
                                                                                
                                                                                                 
                                     2
                     параметрийг    ашиглан   2        1 хүчдэлийг       1       =  гаралтын хүчдэл,   хийдэг, оролт        =              
                                         1
                                                                                          √2
                                                                                        
                                                                                                             
                                                          
                                       =
                                           =
                                                                                                                       
                                                                   
                                                       2
                                                                          
                     тооцоолдог,         1 өсгөх       2       1  тооцоолдог.   гүйдлийн хүчийг  1      гаралтын хүчдэл,      

                                                                              0
                                                   √2
                                                                   = тооцоолдог. Өсгөх
                                                                                                 =
                     үндэслэдэг.    бууруулах    Өсгөх бууруулах   1      эфф  =  √2       =                     гүйдлийн хүчийг   0          =       0

                                                                                                   0
                                                                                
                                                                                             0 =
                                     √2
                                                                                         эфф
                                    нөхцөлийг    тохиолдлыг          бууруулах тохиолдлыг     √2  √     + (         −  1  ) 2  0   1
                                                                              
                                                                                                   2

                                                                                                                         2
                                    үндэслэдэг.         =       0     шинжилдэг.           тооцоолдог.                √     + (         −           ) 2
                                                                               0
                                                                       =
                                                                        

                                                                                       0
                                                                                                    0
                                                                    эфф
                                                  эфф
                                                                         √2
                                                       √2
                                         эфф  =       0     шинжилдэг.              =           эфф  =
                                                                          0 0
                                          √2                       =           √  2         1  2 √2
                                                              0
                                                             0       √     + (         −  1      + (         −           )
                                                                                 2
                                                                     2
                                                                                )
                                                0        эфф  =                       
                                          эфф  =        √2
                                           √2
                                                                                                           131
   128   129   130   131   132   133   134   135   136   137   138