Page 123 - Физик
P. 123

СУРАЛЦАХУЙН ҮР ДҮНГИЙН ШАЛГУУР


                         12.7a. Төлөвийн хувирлын Клапейрон–Клазиусын
                         тэгшитгэлийг хэрэглэх                                       12.7.1с Фазын хувирлын
                         12.7б. Ханасан ба ханаагүй уурын тухай чанарын              Клайперон – Клаузиусын
                         хувьд илэрхийлэх                                            тэгшитгэлийг хэрэглэж,
                12.7.    12.7в. Ханасан уурын даралт температураас                   үзэгдлийг тайлбарлаж
                                                                                     чаддаг болно.
               Агрегат   хамаарах зүй тогтлыг, буцлах температур агаарын
               төлөв,    даралтаас хамаарах зүй тогтлыг илэрхийлэх                   12.7.2с Талст биеийн
              төлөвийн   12.7г. Буцлах үзэгдлийг шингэний гүний ууршилтаар           оронт тор, тэгш хэмт
                                                                                     чанар, талст торын
               хувирал   тайлбарлах           ⃗ ,              = −                         =      cos         
                                                                    
                                    =
                                ⃗
                                                                                     эвдрэл, түүний үр
                                                                     
                                           


                                                                                        0
                         12.7д. Талст биеийн тэгш хэм. Талст биеийн                   дагаврыг илэрхийлж
                                                                  =     
                                                           
                                                     = −    
                                                                                     тайлбарлаж чаддаг
                                  ⃗
                           ,

                                             ⃗⃗
                           = эвдрэлийн тухай оронт торын загварын                     =      cos              =       0
                      ⃗
                                     =
                                ⃗
                                                           
                                                                                        
                                 
                                                                                     болно.

                                            

                         тусламжтайгаар илэрхийлэх, эвдрэлийг шинжлэх         0     эфф  √2
                                                               =

                                                                     
                         ухаан, технологид хэрэглэх          =     
                                   ⃗⃗
                                        ⃗
                                   ⃗
                                ⃗
                            =                    =      +                         =                      =       0     (cosα)
                      ⃗
                                             
                                        


                                                                2
                         12.8а. Нэгэн төрөл орны соронзон урсгалын Ф=BScosα     эфф  √2
                                                     =
                                                          0

                                    =         
                                                           
                         томьёог санах, хэрэглэх
                           =      +          2           Ф =          cos          (cosα)    12.8.1с Цахилгаан
                              ⃗
                      ⃗
                          ⃗
                                   =          ,
                                                                                                  2
                              
                                   
                                                    =         
                         12.8б. Цахилгаан соронзон индукцийн үзэгдлийг             √     + (         −  1  )
                                    
                                                      2
                                                                                     2
                                                                                     соронзон индукцийн
                                 тт

                                                0
                                                                                                       
                         үзүүлэх туршилтыг таниулах, индукцийн ЦХХ –ийг
                           =                    тт  =        2         ∆Ф            хуулийг ашиглан

                         ороомгоор нэвтрэх соронзон урсгал өөрчлөгдсөнтэй               2
                                          
                                                               = −
                              2
                                                                                     1
                                                                                       )

                            тт  =          ,     Ф =          cos        и  ∆      √     + (         − индукцийн ЦХХ ба
                                                                            2
                                                                                            1
                         холбон тайлбарлах                                              1 индукцийн гүйдлийн чиг
                                                                                        2
                                                                                     =
                                                                                             
                            2
                                              
                                
                                                                                            2
                             тт  =                 =       1  2    ∆Ф  ∆Ф               хэмжээг тооцоолж чаддаг
                                                 и = −    
                                                           
                           ,
                                       2
                                  ⃗
                                          
                             = 12.8в. Фарадейн хуулийн        = −  ∆              ,        = −      ∆           2  = =      cos             болно.
                                                    
                      ⃗
                                                          и


                         томьёог санах, хэрэглэх
                                                                                  1
                                                                                      250
                                 
                                                                              
                                     2                                        1       2 0       =      
                             1
                         12.8г. Хэлхээнд үүссэн индукцийн ЦХХ-ний
                           =       2          =               = −             1       1       2          12.8.2с Хүрээгээр нэвтрэх
                                                        =     
                                                       ∆Ф      1
                                   ⃗⃗
                                
                                                            =
                                      2

                                                                ;  =
                                         
                                                 и
                            = чиглэл түүнийг үүсгэж байгаа соронзон урсгалын        1         250 =       0        соронзон урсгал ба
                       ⃗


                                                                                           sin      =         
                                                                      2
                                                        ∆          2
                                                                   2
                                                           
                                  
                                                                          эфф
                12.8.          =                          =                        =           √2  ороомгийн соронзон
                         өөрчлөлтийг эсэргүүцэх чиглэлтэй (Ленцийн дүрэм)
                                
                                                                           Цахилгаан

                           =      +     
              Цахилгаан  болохыг үндэслэх               1  =       1 ;  =      =      cos               (cosα)    индукцлэлийг  тооцоолж
                                                            1
                                                                2
                            2
                               
                                                             0
                              ⃗
                      ⃗
                          ⃗
                                                                           соронзон
                                     
                               
                                                    =         
                                                                                     чаддаг болно.
                                                     2
                                                                1
                                                            2
                                                         2 2
              соронзон       12.8д. Цахилгаан соронзон индукцийн үзэгдлийн        sin      =         

                                                0
                           

               индукц      =                        =      cos                       12.8.3с Трансформаторын
                         хэрэглээг тайлбарлах   Ф =          cos                        2
                                                   0
                              2
                                                                                       )
                                                                                     1
                             =          ,                                √     + (         − ажиллах зарчмыг
                                                                            2
                       тт 12.8е. Ороомгийн индукцлэлийг ороомгийн хэлбэр,

                             2
                                                                                             

                                
                          =
                             тт ороодсын тоо, зүрхэвчээс хамаардаг, нэгж нь генри      индукцийн үзэгдлийг
                                                                                     ашиглан тайлбарлаж,
                                                      ∆Ф

                                
                                                     = −
                         болохыг тодорхойлох, Өөрийн индукцийн үзэгдлийг        2       1     трансформаторын
                                                 и
                                                      ∆    
                         тайлбарлах                                           1  =       2
                                    
                           =       1      2  2          = −      ∆Ф                  томьёоны гаргалгаа хийж,
                         12.8ж. Трансформаторын ажиллах зарчмыг харилцан
                                                 и
                         индукцийн үзэгдэлтэй холбон тайлбарлах               =  250     трансформаторын оролт
                                                        ∆    

                                                                                     гаралтын параметрийг
                            =                        1       1       1       2      хамаарлыг           тооцоолж чаддаг болно.
                                
                         12.8з. Трансформаторын
                            2
                                                     2  =       2  ;  =       1       sin      =         
                                                            2

                              санах, идеал трансформаторын хувьд хэрэглэх
                                                    =      cos         
                         12.9а. Хувьсах гүйдлийн үе, давтамж, гүйдэл,                12.9.1с АС -хэлхээний
                                                   0
                                                                                     ЦХХ ба  гүйдлийн хүч-
                         хүчдэлийн далайц ба үйлчлэгч утгыг ойлгосноо                хугацаанаас хамаарах
                         харуулах, хэрэглэх                                          хамаарлыг тохиромжтой
          
          ⃗        = −           12.9б. Гармоник хувьсах гүйдлийг i=i 0 cosωt, хүчдэлийг    арга ашиглан дүрсэлж,

      =  ,               V=V 0 cosωt хэлбэрээр илэрхийлэх                            тооцоолж чаддаг болно.
 ⃗

                               =      cos         
                           12.9в. Үйлчлэгч утга ба далайцын ялгааг ойлгох,           12.9.2с Хувьсах ба
                              0
          ⃗⃗           =                                                             тогтмол гүйдлийн ижил ба
 ⃗
       =        12.9.               0   томьёог хэрэглэх
                               эфф  =                                                ялгаатай талыг үндэслэж,
          =            Хувьсах     12.9г. Хувьсах гүйдлийн хэлхээний нэг үеийн дундаж   хувьсах гүйдэл, хүчдэл,
                               √2
      =      +             гүйдлийн    (cosα)                                        чадлыг үйлчлэгч утгаар
 ⃗
 ⃗
 ⃗
                         чадал нь чадлын далайцын хагастай тэнцүү болохыг
     
     
         =               цахилгаан     үндэслэх                                      илэрхийлж, физик утгыг
      2
 0
      =                хэлхээ  12.9д. Идэвхтэй, идэвхгүй чадал гэх ойлголтуудын      тайлбарлаж чаддаг
                                        2
 2
       тт  =          ,   Ф =          cos         √     + (         −  1  )         болно.
                         ялгааг илэрхийлэх, чадлын коэффицентийг (cosα)
                           2
 2                                           
     
         =               тайлбарлах                                                  12.9.3с Идэвхтэй,
 тт              = −  ∆Ф
    и  ∆                      2  =       1                                           идэвхгүй чадлын тухай
                         12.9е. Цахилгаан энергийг алсад дамжуулахад
           2                  1       2                                              ойлголтыг үндэслэж,
                         хувьсах гүйдэл болон өндөр хүчдэлийг хэрэглэх нь
 1
      =          ∆Ф                                                                  чадлын коэффицентийг
      2        = −          ямар давуу талтай болохыг ойлгосноо харуулах
 и
        ∆                     =  250                                                 тайлбарлаж чаддаг болно.
       =              1       1       1       2      
     
       2     =  ;  =
         2       2       2       1       sin      =         
      
         =      cos         
   0
                                                                                                           121
   118   119   120   121   122   123   124   125   126   127   128