Page 134 - Физик
P. 134

СУРАЛЦАХУЙН ҮР ДҮНГИЙН ШАЛГУУР

                                                     =     (    )        
                                                                              1       1              1    1  ≈ 0
                                               =     (    )                ̅       ̅ active  =  ∫     (    )         =            −
                                                                                                       ≈ 0
                                                                           =  ∫     (    )         =
                                                                                                        −
                                                      
                                                                                       
                                                                      active        1  0                              
                                                                                                          1
                     • АС -хэлхээний  Гармоник      =     (    )                ̅ active  0 =  ∫     (    )         =             ≈ 0
                                                                                        Хувьсах гармоник  −


                                                        ∆Ф
                     ЦХХ ба         хувьсах      Хувьсах гармоник   Хувьсах гармоник  cos        үүсгүүрийн гаргах           
                                                      
                                                                                       

                                                  ∆Ф
                                                                             cos     
                                                                               
                                                                                   

                                                                                     0
                                                      = −
                                                                         
                                                                               эфф
                                                                                эфф
                                                                      эфф
                                                                          эфф
                                                 үүсгүүрийн гаргах
                     гүйдлийн хүч-   гүйдлийн       = − и ∆      ∆Ф  үүсгүүрийн гаргах ЦХХ,    ЦХХ
                                             и
                                                        ∆    

                                                                                  cos     


                                                                               
                     хугацааны      хүчний            = −  ∆Ф     хэлхээний гүйдлийн         эфф ε=ε 0  cos(ωt+φ)  ба
                                                 ЦХХ,  хэлхээний
                                                                                   

                                                                               эфф
                                                                                ̅ эфф
                                                                                =     
                                                                          ̅
                                                  и
                                                                                     эфф
                                                                          =      total
                                                 гүйдлийн
                                                                                                     1

                     хамаарлыг      томьёо ба       = −     и  ∆Ф ∆      total  эфф  эфф  хэлхээний гүйдлийн

                                                      = −    
                                                                                     
                                                    

                                                                              1
                                                                                ̅
                                                                           =  ∫     (    )         =  cos     
                                                                               =     
                                                                                          
                                             и
                                                 хүчний томьёо
                                                                                     cos     
                                                                                        хүчний
                                                                          ̅      ̅
                     тригоно-       графикаас   =     (    )          ∆      хүчний далайц, тойрох  эфф эфф           −  ≈ 0
                                                    ∆    
                                                                                 =     
                                                         ∆Ф
                                                                                           
                                                                                  эфф
                                                                      active      ̅ total
                                                                           =     
            12.9.1с                                     = −         давтамж, үе, анхны                      
                                                                            active
                                                                                       эфф
                                                                      active
                                                                              эфф
                                                                                  эфф
                                                                                  
                     метрийн болон  далайц,      ба графикаас                    ̅  0 =         i=i 0 cosωt  хугацааны
                                                  и
                                                             Ф
                                                                                           cos     
                                                         ∆    
                                                        Ф
                                                                    
                                                                  фазын тоон утгыг       
                                                 далайц, тойрох
                                                                                        хамаарлыг эргэлдэгч
                                                  ∆Ф = −    
                                                     
                                                                                ̅ active
                                                                                        эфф
                                                                                             
                                                                                   эфф
                     векторын арга,  тойрох       = −     и              = −      = −                            ̅ reactive cos        =       sin        sin      
                                                                             =     
                                                                            reactive
                                                                  тооцоолдог, вектороор
                                                                                         эфф
                                                                                          эфф
                                             и
                                                                              
                                                                                эфф
                                                                  
                                                                                    эфф
                                                 = −
                                                                      эфф
                                                                    
                                                                          эфф
                     диаграмм       давтамж, үе,  давтамж, үе,                    ̅  =              sin     
                                                             Ф
                                                                                        векторын аргаар,
                                             и
                                                   ∆    

                                                            = −    
                                                      = −    
                     ашиглан        анхны фазын  анхны фазын              болон диаграммаар  эфф диаграммаар дүрсэлж
                                                  и

                                                                                         эфф
                                                                            reactive
                                                     
                                                                   

                                                
                                                                          ̅
                                                     ∆Ф
                                                                          = √     ̅ 2       = √     ̅ 2
                                                                  дүрсэлдэг.
                                                       2
                                                     2
                                                                                   +      ̅ 2 +      ̅ 2
                                                                          ̅total      ̅
                                                                          =     
                                                  2
                                             2
                                                                             эфф
                                                                                 эфф
                                              =
                                                 тоон утгыг олдог.
                     дүрсэлж,       тоон утгыг       = −           =             1  total  total active  active параметрүүдийн тоон
                                                                                               reactive
                                                                                       reactive
                                                     1
                                                  1     
                                                 и

                     тооцоолдог.    олдог.       1  2  =  2               ̅ active total эфф       active утгыг тооцоолдог.
                                                                                ̅
                                                                           =      = √     ̅ 2
                                                                                     cos             ̅ 2
                                                    ∆    
                                                                                         +
                                                                                            reactive
                                                                                  эфф
                                                                           1
                                                          
                                                               
                                                 2       2 1       1 1       2                  =  1


                                                      2
                                                 1
                                                    =
                                              =    =     Ф =              =      
                                                                           
                                                                                        
                                                 = −                 = −                   ̅          =     1         sin     
                                                          2     
                                                 2     
                                                 Хувьсах гүйдлийн
                                    Хувьсах       и 1       1           1 1       2 1           reactive  эфф    эфф
                                                  2
                                    гүйдлийн        =   =         Гармоник хувьсах      Гармоник ба гармоник
                                                                                =
                                                                                
                                                                                 1
                                                 хүчний үйлчлэгч

                                                                           1
                                                                                =         
                                                                                   +      ̅ 2 бус хувьсах гүйдлийн
                                                                          =
                                                  1
                                                                                
                                    далайцыг √2         √2  2  1  гүйдлийн үед ялгарах
                                                
                                                                           
                                                                                            
                                              = утга
                                             2

                                                  2
                                                                                      
                                                                          ̅
                                                                          = √     ̅ 2
                                                                                        үед ялгарах чадлыг
                                                                      total
                                                                               active
                                                                                =
                     • Хувьсах      -д хуваасныг        1√2        0     чадлыг тогтмол  1               reactive
                                                
                                                                                
                                             1

                                                                                           

                                                       0     
                                                                                       0

                                                                                  0
                     гүйдлийг       гүйдлийн       эфф  = эфф  =  √2  гүйдлийн үед ялгарах   тогтмол гүйдлийн үед
                                                                                =
                                                                          =
                                                                           0
                                                  √2
                                                                  чадалтай адилтгаж,
                                                                           1
                                                                      0
                                                 1 ба хүчдэлийн
                                                    
                                                                                            1
                     тогтмол        үйлчлэгч       2  =      эфф            0          = √     + (         −  1      ялгарах чадалтай
                                                      2
                                                                                                   
                                                                                              2
                                                                                       0
                                                                                  2
                                                   = =
                                                                                              )
                                                                            2   √     + (         −
                                                                                         2
                                                                           
                                                                                        )
                                                                                   =
                                                                               

                                                              0
                                                       √2
            12.9.2с  гүйдэлтэй      утга,          1 эфф  = 2       үйлчлэгч утгын    гүйдлийн хүч ба            адилтгаж, гүйдлийн
                                                    
                                                
                                                                           0
                                                        0     =
                                                   эфф
                                                         1
                                                                                           1
                                                                               √     + (         − хүч ба хүчдэлийн
                                    хүчдэлийн
                                                                  хүчдэлийн үйлчлэгч
                                                        √2
                     адилтгаж,                         √2  =       0            =  1      2           ) 2
                                                                           
                     үйлчлэгч утгаар   далайцыг √2   эфф  √2      утга ба далайцын      үйлчлэгч утга ба
                                                                                      
                                                                                        далайцын  холбоог
                                    -д хуваасныг
                                                                  холбоог харуулсан
                     илэрхийлдэг.                томьёог ашиглаж
                                    хүчдэлийн   = тооцоо хийдэг,   томьёог гаргадаг,  0  харуулсан томьёог

                                                                                     
                                                       0

                                                
                                            эфф
                                                                          =
                                                  √2
                                    үйлчлэгч утга   дундаж чадлыг   дундаж чадлыг     1  гаргадаг, дундаж
                                                                      0
                                    гэсэн утгаар        0         тооцоолдог.                 чадлыг тооцоолдог.
                                                                            2
                                                                                         2
                                                                                        )
                                                                          √     + (         −
                                             эфф олдог.
                                                 
                                    илэрхийлдэг.   =  √2
                                                                                        AC – хэлхээнд
                                                                                        ялгарах бүтэн,
                                                                                        идэвхтэй, идэвхгүй
                                                                                        чадал ба чадлын
                                                                  AC – хэлхээнд         коэффицентийн
                                                                  идэвхтэй чадал
                                                 AC - хэлхээний   ба чадлын             уялдааг харуулахын
                                                 омын эсэргүүцэл   коэффицентийн        тулд комплекс тоог
                                                 дээр дулаан      уялдааг харуулахын    ашигладаг.  Дундаж
                                                 ялгардаг. Түүний                       идэвхтэй чадлыг
                     • AC -         AC -         чадлыг           тулд бодит тоо        комплекс тооны бодит
                     хэлхээний                             cos φ  ашигладаг.    Хоромхон   хэсгээр
                     элемент        хэлхээний    P= i эфф V эфф     чадлыг P(t)=V(t)*i(t)   P active=i эффV эфф cosφ
                                                 томьёогоор
                                    чадлын
                     дээр  ялгарах                                Дундаж идэвхтэй       (Watt-Вт нэгжээр)
                     хоромхон ба    P= i эфф V эфф  тооцоолдог.   чадлыг хэсгээр
            12.9.3с                 cos φ              Конденсатор ба             1             Дундаж идэвхгүй    1
                                                                                                      
                                                                                             1 1
                     дундаж чадлыг                     =     (    )                ̅      ̅ active =  ∫     (    )         =            − =  ∫     (    )         =            −  ≈ 0
                                                                      =     (    )        
                                                                                               ≈ 0
                                                                                             1
                                                                         1
                                                                                               ≈ 0
                                                                   active =  ∫     (    )         =
                                                =     (    )        
                                                                                             ̅
                                                                                                 −
                                                                                         active
                                                                                                         
                     тохиромжтой    томьёог         ороомог дээр               0        чадлыг комплекс                   
                                                 
                                                                                                    
                                                                              0
                                                                                                 0
                                                                                        тооны хуурмаг
                                    ашиглаж
                                                 энерги цахилгаан
                     аргаар                       и = −  ∆Ф            эфф       эфф cos                 эфф       эфф cos     
                                                                        ∆Ф

                                                  ∆Ф
                                                                       эфф       эфф cos     

                                                                        и = −
                     илэрхийлж      чадлыг        и = − ба соронзон     ∆                 хэсгээр
                                                  ∆    
                                    тооцоолдог.      орны хэлбэрээр
                                                  ∆    
                                                                   total =      эфф       эфф
                                                                                         total =      эфф       эфф
                     утгачилдаг.                   ∆Ф                  ̅      ̅ (Watt-Вт нэгжээр)   Q reactive= i эффV эфф sinφ
                                                                                             ̅
                                                                   total =      эфф       эфф
                                                                         ∆Ф
                                                 хадгалагдаж

                                                  и = −     ∆Ф      Дундаж бүтэн чадлыг   (var-вар нэгжээр)
                                                                        и = −    
                                                  и = −      ∆            ∆    
                                                                                         active =      эфф       эфф cos     
                                                                                             ̅
                                                 байгаад хэлхээнд       ̅      ̅ active =      эфф       эфф cos         Дундаж бүтэн чадлыг
                                                                   active =      эфф       эфф cos     
                                                    ∆    
                                                 буцаж ордог гэж   S  total=i эфф V эфф             комплекс тооны
                                                                             Ф
                                                       Ф
                                                                  
                                                                  

                                                       Ф
                                                                    reactive =      эфф       эфф sin     
                                                  и = −      = −           reactive =      эфф       эфф sin              ̅ reactive =      эфф       эфф sin     
                                                                            = −    
                                                 утгачилдаг.
                                                  и = −                = −                    ̅      ̅      и = −                          модулиар
                                                                  
                                                            
                                                                  (VA -ВА нэгжээр)

                                                                       ̅      ̅ 2
                                                      2
                                                                              +      ̅ 2 ̅ 2

                                                  2       2                   2

                                                                   total = √    
                                                                              +     
                                                  2 =             илэрхийлж утгачилдаг.       ̅ total = √     ̅ 2  +      ̅ 2
                                                                     =
                                               =                   total = √     ̅ 2 ̅ 2  reactive  active  reactive
                                                                          active
                                                  1       1             1       1  active  reactive
                                                  1       1
                                                                                             1
                                                                       1                (VA -ВА нэгжээр)
                                                  2       1       2       2  1      1          2
                                                         2
                                                                                                  =
                                                  2 =       1 =             =    =      илэрхийлж
                                                                            = =
                                               =  =                                                  
                                                  1       2       1       1                1
                                                                            2
                                                  1       2       1                     утгачилдаг.
                                                                       1 1                   1
                                              √2                            =                             =              
                                                                    √2
                                              √2
                                                                            =             
                                                       0                     0
                                                       0
                                                  эфф =                 эфф =           0              0
                                                                                 0
                                                  эфф = √2             0 =  √2               0 =
                                                                       0 =
                                                  √2                             1                     1
                                                                                              2
                                                                      √     2 2 + (         −  1 ) 2 2  √     + (         −  ) 2
                                                        0             √     + (         −          )
                                                        0
                                                                              0
                                                   эфф =                 эфф =                                
                                                   эфф = √2             √2
                                                  √2
           132
   129   130   131   132   133   134   135   136   137   138   139