Page 18 - Монгол хэл

ХИЧЭЭЛ, СУРГАЛТЫН ҮР ДҮНГ ҮНЭЛЭХ ШАЛГУУР

БОЛОВСРОЛЫН ҮНЭЛГЭЭ

Боловсролын үнэлгээ нь суралцах үйл ажиллагаа/суралцахуй/-ны талаарх мэдээлэл
цуглуулах, сайжруулах, шаардлагатай тохиолдолд шийдвэр гаргах зорилгоор системтэй
мэдээлэл цуглуулах, дүн шинжилгээ хийх, үнэлэлт дүгнэлт хийх үйл явц юм. Хичээл сургалтын
явцад багш нар суралцагчийг үнэлж журналд дүн тавих, нэгж, бүлэг сэдвийн дараа шалгалт
(сорилго¹) авах, засах (хэмжилт хийх²/), үнэлж дүгнэх³ зэрэг байнга хийдэг ажлууд нь үнэлгээний
үйл явцад хамаарна.
Бид үнэлгээний шалгалт авах, дүн тавих үйл явцыг сайн хийдэг боловч шалгалтаар
дамжуулан суралцахуйн талаар ямар ач холбогдолтой мэдээлэл цуглуулж буй, шалгалтын үр
дүнд хэрхэн дүн шинжилгээ хийх, хэрхэн үнэлж дүгнэхээ хангалттай сайн хийдэггүй. Иймээс
үнэлгээг “бүрэн бус” хийдэг бөгөөд зөвхөн дүн тавихын тулд шалгалт авдаг гэсэн тогтсон
ойлголт хандлага давамгайлдаг.
Суралцагчийн үнэлгээ гэдэгт “суралцагчийн сурлагын амжилтын түвшнийг тогтоох,
мэдлэг, чадвар, хандлага төлөвшлийн ахиц, өөрчлөлтийг бодитой үнэлэх, түүнд тулгарч буй
бэрхшээлийг илрүүлж дэмжлэг үзүүлэх, урамшуулах үйл явц”-ыг ойлгоно.

Суралцагчийн үнэлгээ нь тухайн сургалтын хөтөлбөрийн хүрээнд эзэмшвэл зохих мэдлэг,
чадвар, хандлага төлөвшил буюу хүрэх үр дүнг тодорхойлсон “шалгуур”-т суурилсан байна.
Хичээл, сургалтын өдөр тутмын болон тодорхой хугацааны /бүлэг сэдэв, хагас жил, жилийн
эцэс/ дараа хийдэг бүх төрлийн үнэлгээ шалгуурт суурилсан байна.

ШАЛГУУРТ СУУРИЛСАН ҮНЭЛГЭЭ, ҮНЭЛГЭЭНИЙ ШАЛГУУР

Багш нарын хувьд “үнэлгээ”-г шалгуурт суурилсан байдлаар үр дүнтэй хийхийн тулд
үнэлгээний шалгуур болон шалгуурт суурилсан үнэлгээний талаарх мэдлэг ойлголтоо
нэмэгдүүлэх шаардлагатай.
Суралцахуйн үр дүнд эзэмшвэл зохих мэдлэг, чадвар, хандлага төлөвшилд баримжаалж
боловсруулсан тодорхой шалгууртай (хүрэх үр дүнтэй) харьцуулж суралцагчийн сурлагын
амжилтыг үнэлэх үйл явцыг шалгуурт суурилсан үнэлгээ /criterion referenced assessment/
гэдэг. Өөрөөр хэлбэл суралцагчийн гүйцэтгэлийг бусад суралцагчтай бус зөвхөн үнэлгээний
шалгууртай харьцуулж үнэлж, дүгнэх үйл явц гэсэн үг.
Үнэлгээний шалгуур нь:

• Суралцахуйн үр дүнд нийцсэн сурагчийн гүйцэтгэлийг хэрхэн тодорхойлохыг зааж өгдөг;
• Сурагч суралцахуйн үр дүнг амжилттай эзэмшсэнийг харуулахын тулд юуг хийж чадаж
байгаагийн товч илэрхийлэл;
• Суралцахуйн үр дүн бүрийг эзэмшсэн байх тодорхой, хоёрдмол утгагүй нотолгоог бий
болгох зорилготой;

1 Сорилго нь бүх суралцагчдыг тодорхой хугацааны дараа зохион байгуулдаг, асуултуудын багцаас тогтсон үнэлгээний
тодорхой төрөл юм. Сорилго нь тоон болон ямар нэг ангиллын хэмжээсийг ашиглан суралцагчийн нэг ба хэд хэдэн шинж
чанарыг хэмжих, илэрхийлэх гэсэн системтэй арга хэрэгсэл юм.
2 Хэмжилт нь сорилго, эсвэл үнэлгээний төрлийн үр дүнг тусгай дүрэм (жишээлбэл, зөв хариултыг тоолох, оноо өгөх г.м)-
ийн дагуу тоогоор илэрхийлдэг. Ихэнхдээ оноо өгөх /scoring/ гэж тодорхойлдог.
3 Үнэлгээний мэдээллийг хэрэглэн, тогтсон шалгуур үзүүлэлтэд харгалзах чансааг тодорхойлох үйл явц

16