Page 113 - Физик
P. 113

СУРАЛЦАХУЙН ҮР ДҮНГИЙН ШАЛГУУР

                    Үнэлгээний нэгж 3. Цахилгаан соронзон

            11.5.1с.  Цэгэн цэнэгийн үүсгэх цахилгаан орны хүчлэг, потенциалын томьёо ба суперпозицын
                      зарчмыг ашиглан цэнэгийн системийн орныг тооцоолж, хүчлэг потенциалын холбоог
                      тогтоож  чаддаг болно. Ш 1E, 3D
            11.5.2с.  Цэнэглэгдсэн биеийн цахилгаан орны хүчлэгийг тооцоолоход Гаусс -Остроградскийн
                      теоремыг хэрэглэж  чаддаг болно.  Ш 5C, 7A, 7B
            11.5.3с.  Диэлектрик  дэх  цахилгаан  орны  хүчлэг  потенциалыг  тооцоолж  үндэслэж  чаддаг
                      болно. Ш 6A, 7D
            11.5.4с.  Төрөл  бүрийн  хэлбэртэй  конденсаторын  цахилгаан  багтаамжийг  тооцоолж  чаддаг
                      болно.  Ш 3D, 5E
            11.6.1с.  Нэгэн төрөл соронзон орны урсгалыг  тооцоолж чаддаг болно. Ш 5A, 5C
            11.6.2с.  Циркуляцын теоремыг ашиглан зарим хэлбэрийн  дамжуулагчийн үүсгэх соронзон орны
                      индукцийг тооцоолж чаддаг болно.  Ш 5A, 5E
            11.6.3с.  Соронзон орны үйлчлэлийг дүрсэлж, тооцоолж чаддаг болно. Ш 5A, 7A
            11.7.1с.  Цахилгаан  ба  соронзон  орон  дахь  цэнэгт  бөөмийн  хөдөлгөөнийг  илэрхийлж  чаддаг
                      болно. Ш 2A, 2E, 3C
            11.8.1с.  Шингэн дэх цахилгаан гүйдлээр бодис зөөгдөх үзэгдлийг илэрхийлж чаддаг болно. Ш 2B
            11.8.2с.  Бүрэн  хэлхээний  Кирхгофын  хуулийг  хэрэглэж,  цахилгаан  хэлхээний  тооцоо  хийж
                      чаддаг болно.  Ш 1D, 3D

                      Суралцахуйн үр                           Гүйцэтгэлийн түвшин
               СҮД
                     дүнгийн  шалгуур         I               II               III                IV
                                       Орны хүчлэг,                    Хоёр цэгэн
                     Цэгэн цэнэгийн    потенциалын     Орны хүчлэг,    цэнэгийн          Хэд хэдэн цэгэн
                     системийн         томьёо          потенциалын     үүсгэх нийлбэр    цэнэгийн  үүсгэх
                     үүсгэх цахилгаан   өгөгдсөн үед   томьёо өгөгдсөн  цахилгаан        нийлбэр цахилгаан
                     орны хүчлэг ба    хамаарал        үед тооцоо      орны хүчлэг ба    орны хүчлэг ба
                     потенциалыг       зүй тогтлыг     хийдэг.         потенциалыг       потенциалыг
                     тооцоолдог.                                                         тооцоолдог.
                                       илэрхийлдэг.                    тооцоолдог.
                                                                                         Цахилгаан орны
                                                                       Цахилгаан орны
                                                       Нэгэн төрөл                       хүчлэг зайн
             11.5.1с  Цахилгаан        Нэгэн төрөл     цахилгаан       хүчлэг зайн       хамаарал өгөгдсөн
                     орны хүчлэг,      цахилгаан       орны хүчлэг ба   E=E(r) хамаарал   үед потенциал зайн
                                                                       өгөгдсөн үед
                     потенциалын       орны хүчлэг ба  потенциалын     потенциал φ=φ(r)   хамаарлыг
                     холбоог           потенциалын     холбоог         зайн хамаарлыг    φ=-∫ Edr+C
                     E =-dφ/dr         холбоог U =Ed   φ -φ =Ed        φ=-∫ Edr+C        томьёогоор олдог,
                                                           2
                                                        1
                     томьёогоор        томьёогоор      томьёогоор      томьёогоор        эсрэгээр потенциал
                     илэрхийлдэг.      тодорхойлдог.    тодорхойлдог,   тодорхойлдог,    өгөгдсөн хүчлэгийг
                                                       тооцоолдог.      тооцоолдог.      тодорхойлдог,
            1 −     2                                                                    тооцоолдог.
        =
             1
                                                       Жигд            Жигд
        =     (    )    Цэнэглэгдсэн                   цэнэглэгдсэн    цэнэглэгдсэн      Жигд цэнэглэгдсэн
                     тэгш хэмт биеийн                  бөмбөлөг ба     бөмбөлөг,         бөмбөлөг,
        =     (    )    үүсгэх цахилгаан               бөмбөрцгийн     бөмбөрцөг,        бөмбөрцөг,
                     орны хүчлэгийг    Гаусс-          гадна талд      хязгааргүй утас,   цилиндр,
        = − ∫              +           Остроградскийн
                     тодорхойлоход     теоремыг цэгэн   үүсгэх         хавтгайн гадна    ялтсын гадна
             11.5.2с Гаусс-
        = − ∫      ⃗            +         цэнэгийн үүсгэх   цахилгаан   талд үүсгэх      ба дотор  үүсгэх
                     Остроградскийн    орны хувьд      орны хүчлэгийг  цахилгаан орны    цахилгаан орны
                                                       Гаусс-          хүчлэгийг Гаусс-  хүчлэгийг Гаусс-
                     ∮      ⃗             =     илэрхийлдэг.
                                   0                   Остроградскийн  Остроградскийн    Остроградскийн
                     теоремыг                          теоремыг        теоремыг          теоремыг ашиглан
                                                       ашиглан         ашиглан           тооцоолдог.
        =            ашигладаг.
       4         0           2                         тооцоолдог.     тооцоолдог.
                
   ыг      =
          4         0         
              
         =                                                                                                 111
        4         0          2
             
        =
       4         0         
            0
        =
            
            0
        =
            
                    Ф =          cos     
              Ф =          cos      =          =          
                                       
                                   
   ∮      ⃗           =          

            0
   108   109   110   111   112   113   114   115   116   117   118